Παρουσιάστηκε χθες το βράδυ στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Πάτρας, το λεύκωμα «Χαρτών Μνήμες – Πάτρα 1831-1943», που περιέχει χάρτες, διαγράμματα και κείμενα για την Πάτρα και το Σχέδιο Πόλης.
Το λεύκωμα εκπόνησαν οι μηχανικοί του Δήμου Πατρέων Ελένη Αλεξοπούλου και Στέλιος Σταματίου-Κώνστας, ενώ βοήθησαν στη δημιουργία του η φιλόλογος – ιστορικός Γιώτα Καΐκα-Μαντανίκα και ο καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών Βασίλης Παππάς.
Το χαρακτηριστικό της χθεσινής βραδιάς, ήταν η συγκινητική ανταπόκριση όλων των παρισταμένων, στην πρόσκληση του Δημάρχου Πατρέων Κώστα Πελετίδη, να αγοράσουν το λεύκωμα, δεδομένου ότι τα έσοδα από την πώλησή του θα διατεθούν στον Κοινωνικό Οργανισμό του Δήμου για την κάλυψη αναγκών των ευπαθών ομάδων.
Μόνο χθες, αγοράστηκαν 60 λευκώματα, ενώ όποιος ενδιαφέρεται να το αγοράσει, θα μπορεί να το κάνει στην Δημοτική Βιβλιοθήκη όπου και βρίσκονται τα βιβλία.
Εκεί βρίσκονται τα βιβλία και συνοδεύονται από την έκθεση «Χαρτών Μνήμες», εμπλουτισμένη με το αντίστοιχο υλικό, με το αρχείο Μανιάκ και τις καρτ ποστάλ του 1900 προκειμένου να την επισκεφτούν και να ξεναγηθούν σε αυτή οι μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των σχολείων της Πάτρας, στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Ομιλητές στην εκδήλωση ήταν ο Καθηγητής Λύσανδρος Τσούλος, Πρόεδρος Χαρτογραφικής Επιστημονικής Εταιρείας Ελλάδας και ο Βασίλης Χριστόπουλος, Πολιτικός Μηχανικός, Συγγραφέας.
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΠΑΤΡΕΩΝ
Φίλες και φίλοι,
σας καλωσορίζω στην παρουσίαση του σημαντικού για την ιστορία της πόλης μας λευκώματος «Χαρτών μνήμες, Πάτρα 1831-1943».
Ένα βιβλίο, που δημιούργησαν με πολύ κόπο και προσωπική εργασία χρόνων, οι μηχανικοί του Δήμου Πατρέων, η κυρία Ελένη Αλεξοπούλου και ο κ. Στέλιος Σταματίου-Κώνστας, καταφέρνοντας να «παντρέψουν» την επιστήμη του χθες με αυτήν του σήμερα.
Πρόκειται για ένα θησαυρό διαγραμμάτων, που ήταν «θαμμένα» σε ντουλάπια και συρτάρια του Δήμου, κινδυνεύοντας από τη φθορά του χρόνου, μέχρι που οι δύο μηχανικοί του Δήμου μας με πολύ κόπο και χρόνο το πέρασαν στην ψηφιακή εποχή και το διέσωσαν.
Τους αξίζουν συγχαρητήρια, γιατί τον αρχειακό πλούτο των χαρτών και των εγγράφων τον σεβάστηκαν, τον αξιολόγησαν και τον τίμησαν και σήμερα, μας παραδίδουν ένα μέρος τους, συγκεντρωμένο σε ένα βιβλίο, για να πληροφορηθούμε ότι η Πάτρα σχεδιάστηκε από τα πρώτα κιόλας χρόνια της συγκρότησης του Ελληνικού Κράτους.
Το υλικό αυτό, είναι ενδιαφέρον και προκαλεί δέος σε όλους μας, ασχέτως επαγγέλματος, αφού στους χάρτες προβάλλεται η πόλη μετά την Τουρκοκρατία, αναδεικνύεται ο σχεδιασμός της, βγαίνουν συμπεράσματα για τη μετέπειτα διαχείριση του Σχεδίου Πόλης, αναγνωρίζονται κτίρια και ιδιοκτήτες των οποίων οι οικογένειες ζουν και σήμερα στην πόλη μας, και σχηματίζουμε άποψη για τον τρόπο σύνταξης των τοπογραφικών διαγραμμάτων εκείνης της εποχής.
Η ιστορία του σχεδίου πόλης της Πάτρας αποδεικνύει όπως έχω ξαναπεί και αυτό που υποστηρίζουμε κι εμείς, ως Δημοτική Αρχή. Ότι ο σχεδιασμός θα έπρεπε να κινείται προς όφελος του Πατραϊκού λαού και της ποιότητας της ζωής του, δυστυχώς όμως, η κυρίαρχη τάξη και τα συμφέροντα, προσάρμοσαν την υλοποίηση του σχεδίου πόλης προς όφελός τους.
Φίλες και φίλοι,
πρόσφατα στην Πάτρα, στο πλαίσιο του συνεδρίου Χαρτογραφίας, προβλήθηκε χαρτογραφικό υλικό του Δήμου μας και έγινε γνωστή η δημιουργία του λευκώματος. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να ευχαριστήσω την φιλόλογο – ιστορικό Γιώτα Καΐκα-Μαντανίκα, η οποία αφιλοκερδώς έντυσε με λόγια την έκδοση αυτή, δίνοντάς μας να καταλάβουμε τι είναι το κάθε διάγραμμα που βλέπουμε.
Απόψε όμως, έχουμε τη χαρά να σας παρουσιάσουμε το λεύκωμα ως βιβλίο και είναι χαρά μου σήμερα να σας ανακοινώσω, ότι τα έσοδα από το λεύκωμα, θα δοθούν στον Κοινωνικό Οργανισμό του Δήμου, για την ενίσχυση των οικογενειών της πόλης μας, που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.
Κλείνοντας, θα συμφωνήσω με την κυρία Ελένη Αλεξοπούλου, ότι είναι ευχής έργο το υλικό αυτό μαζί με τα υπόλοιπα αρχεία του Δήμου να βρουν μια μόνιμη στέγη την οποία θα μπορούν να επισκέπτονται οι δημότες, μικροί και μεγάλοι, αλλά και οργανωμένα μαθητές σχολείων με τους εκπαιδευτικούς.
Προς αυτή την κατεύθυνση λοιπόν θα εργαστούμε, αξιοποιώντας δημοτικά κτίρια, που σήμερα μαραζώνουν.
Έτσι, τα μοναδικά αυτά κειμήλια θα αποτελέσουν μάθημα για τις επόμενες γενιές.
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΕΛΕΝΗΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ
«Ευχαριστούμε για την τιμή που μας κάνατε να παραβρεθείτε απόψε στη παρουσίαση του Λευκώματος «Χαρτών Μνήμες – Πάτρα 1831-1943» που αποτελεί μια προσπάθεια του Δήμου ανάδειξης του μοναδικού αρχειακού χαρτογραφικού υλικού που διαθέτει, με το πολεοδομικό παρελθόν της πόλης μας από το 1831 έως το 1943. Στην προσπάθειά μας για την έκδοση αυτού του βιβλίου με το πλούτο της πόλης είχαμε την αμέριστη συμπαράσταση της φιλολόγου – ιστορικού κ. Γ. Καΐκα-Μαντανίκα, η οποία αφιλοκερδώς στόλισε την έκδοση αυτή με λόγια για Πάτρα και μαζί προσπαθήσαμε να αναδείξουμε και να τιμήσουμε το παρελθόν της πόλης μας.
Στα αρχεία του Δήμου υπάρχουν μοναδικής ιστορικότητας διαγράμματα, που υπογράφονται από Βασιλείς και Υπουργούς εκείνης της εποχής με καλλιγραφικά γράμματα στους τίτλους και στα υπομνήματα που μετρούν πάνω από 180 χρόνια ζωής.
Η ανάγνωσή τους προβάλλει πλέον των πολεοδομικών πληροφοριών πολλά στοιχεία που μπορούν να «ερμηνεύσουν» τις επιλογές για τις κατά καιρούς τροποποιήσεις του Σχεδίου Πόλεως, να αναδείξουν την κοινωνικοπολιτική και οικονομική συγκρότηση της πόλης, να αποτυπώσουν την ανυπαρξία προγραμματισμού στις επεκτάσεις και να εξηγήσουν τα συσσωρευμένα και ανυπέρβλητα προβλήματα του σημερινού πολεοδομικού συγκροτήματος.
Η φθορά του χρόνου είχε αφήσει τα σημάδια της στα εξαιρετικά αυτά «λεπτεπίλεπτα» διαγραμμάτων γι' αυτό και η προσπάθεια του συναδέλφου μου κ. Σταματίου με την εξειδικευμένη γνώση που διαθέτει και τις δυνατότητες που η ηλεκτρονική τεχνολογία προσφέρει, ψηφιοποίησε όλο αυτό το αρχειακό υλικό το οποίο ασφαλές πλέον θα μείνει ως παρακαταθήκη στους επόμενους από μας αλλά και σε όσους άλλους εκφράσουν τη διάθεση να ασχοληθούν με την πολεοδομική ιστορία της Πάτρας. Η ηλεκτρονική διασφάλιση δεν αναιρεί βεβαίως την αξία των πρωτότυπων έντυπων χαρτών και την επιτακτική υποχρέωση του Δήμου για την κατάλληλη συντήρηση, την ασφαλή αρχειοθέτησή τους και την ανάδειξη της μοναδικής αυτής κληρονομιάς στις νεότερες γενιές.
Στην έκδοση αυτή παρουσιάζεται χωρίς καμία επεξεργασία και με φθορές μέρος του αρχείου του Δήμου και του ΥΠΕΚΑ χάρτες από το προσωπικό αρχείο συνδημοτών, όπως του συναδέλφου μηχανικού κ. Αλέξη Δημητρόπουλου, της κ. Λήδας Τασσοπούλου-Παπαμανώλη, του δικηγόρου Πατρών κ. Αλκαίου Βγενόπουλου, οι οποίοι με την ευαισθησία που αρμόζει στο παρελθόν τα διαφύλαξαν ως κειμήλια, τα ανέσυραν από το οικογενειακό τους αρχείο και είχαν την ευγενή καλοσύνη να μας τα διαθέσουν και να μας επιτρέψει να τα προβάλουμε. Ομοίως με την ευγενική μεσολάβηση του συναδέλφου μηχανικού κ. Θωμά Ζαχαρόπουλου έχουμε το ψηφιακό αντίγραφο του μοναδικής αξίας και αισθητικής τοπογραφικού διαγράμματος έτους 1842.
Στην προσπάθειά μας για την ανάδειξη αυτού του πλούτου της πόλης είχαμε την απλόχερη εξειδικευμένη επιστημονική υποστήριξη του καθηγητή του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Β. Παππά, την βοήθεια του συναδέλφου και υπεύθυνου της Δημοτικής Πινακοθήκης κ. Δ. Παπανικολάου και τέλος των νέων συναδέλφων και συνεργατών του κ. Παππά που μας βοήθησαν στο στήσιμο της έκθεσης που παρουσιάζεται στην Δημοτική Πινακοθήκη.
Πάνω από όλους βεβαίως είχαμε στο εγχείρημά μας αυτό αρωγό την Δημοτική Αρχή του κ. Δημαρά, τον οποίο και ευχαριστούμε προσωπικά, που αντιλαμβανόμενη την αξία του αρχειακού υλικού μας εμπιστεύθηκε και αποφάσισε να χρηματοδοτήσει αυτή την έκδοση και την παρούσα δημοτική αρχή και τον Δήμαρχο τον κ. Πελετίδη που έδειξε το ίδιο ενδιαφέρον και επί των ημερών της υλοποιείται και προβάλλεται αυτή η προσπάθεια.
Κλείνοντας θα επιθυμούσα να εκφράσω την ευχή το υλικό αυτό μαζί με λοιπά αρχεία του Δήμου να βρουν μια μόνιμη στέγη, να είναι επισκέψιμα από όλους τους δημότες και μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων τα μοναδικά αυτά κειμήλια να αποτελέσουν μορφωτικό υλικό για τις νεώτερες γενιές.
Ο κ. Λύσανδρος Τσούλος, Καθηγητής στο ΕΜΠ και Πρόεδρος της
Χαρτογραφικής Επιστημονικής Εταιρίας Ελλάδας που έχει σκοπό την ανάπτυξη και την διάδοση της επιστήμης, της τέχνης και της τεχνολογίας της Χαρτογραφίας και είναι ο βασικός επιστημονικός πόλος όλων όσων ασχολούνται με την Χαρτογραφία στην Ελλάδα.
Ο κ. Βασίλης Χριστόπουλος, Πολιτικός Μηχανικός με μεταπτυχιακές σπουδές στη Χωροταξία και Περιφερειακή Ανάπτυξη και Συγγραφέας, ο οποίος έχει γράψει για την Πάτρα και που όπως λέει στο «Κάτοικος Πατρών» «………ένιωθα την αγάπη μου για την Πάτρα να μεγαλώνει και να στεριώνει…..».
