20ος Αιώνας

Έλληνες μετανάστες που επιβιβάζονται σε μικρή βάρκα για ατμόπλοιο για Αμερική, Πάτρα, Ελλάδα, Εκδότης Keystone View Company, 1910.

Στις αρχές του 20ού αι, λόγω του αυξανόμενου μεταναστευτικού ρεύματος προς Αμερική, η Πάτρα αναδεικνύεται μέσω του λιμανιού, σε πύλη της Ελλάδας προς τη Δύση.

Η αρχιτεκτονική της εμπλουτίζεται με τα νέα ευρωπαϊκά ρεύματα που συμπληρώνουν - με τα μορφοκρατικά στοιχεία του Baroque, της Art Nouveau και της Art Deco- το πολυσύνθετο αισθητικό ύφος που χαρακτηρίζει τα κτίρια του ιστορικού της κέντρου, ως αποτέλεσμα ενός έντονου κοσμοπολιτισμού το οποίο και εκφράζεται σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, κατά την περίοδο της Belle epoque (1871 - 1914). 

ΠΑΤΡΑ 1904 - Το πρώτο πολυκατάστημα στην Πάτρα. «A LA MENAGERE» Α.Σ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ - Φωτοκάρτα εποχής - Α.Β. ΠΑΣΧΑΣ, Νο 61.

Πάτρα 1914 - Η Πατρινή Ομάδα Ποδηλασίας - Φωτογραφία από το βιβλίο του Κώστα Κοκκοβίκα «Η Πάτρα Στις Αρχές του 20ου Αιώνα».

Το 1902 κτίζονται στα προάστια, από τους 'Αγγλους εμπόρους, επαύλεις βορειοευρωπαϊκού τύπου με ποικίλους ρυθμούς εκλεκτικισμού. 

Το 1908 θεμελιώνεται ο νέος Ιερός Ναός του Αγίου Ανδρέου, σε σχέδιο του Γάλλου αρχιτέκτονα Αιμίλιου Ρομπέρ, κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού. 

ΠΑΤΡΑ - 1920 - Ο παλιός σταθμός των τραίνων στην Αράτου

Την περίοδο 1925-27 κατασκευάστηκε το πρώτο στη χώρα μείζονος σημασίας υδροηλεκτρικό έργο στο Γλαύκο, καθώς και άλλα έργα, τα οποία συνέβαλαν στον εκσυγχρονισμό της πόλης.

Τη λειτουργία των εργοστασίων οινοποιίας «Αχαϊα-Κλάους» (1872), και «Άμβουργερ» (1890-1911), συμπληρώνουν οι νέες μονάδες, οινοπνευματοποιίας «Β.Γ.Σπηλιόπουλος» (1895), ζυθοποιϊας «Μάμου» (1908-1976), φανελοποιίας & πλεκτικής «Βασιλείου Μαραγκόπουλου» (1927-1971), «Χαράλαμπου Κρητικού (1862-2000), χαρτοποϊας «Ε.Γ.Λαδόπουλος» (1932-1991), κλωστοϋφαντουργίας «Πειραϊκή-Πατραϊκή» (1932-1992), οινοπνευμάτων & σαπουνοποιίας «ΒΕΣΟ» (1930-1985), κυλινδριόμυλοι «Χ.Γ.Τριάντη» (1918), μετέπειτα αλευροβιομηχανίας «Μύλοι Αγίου Γεωργίου» (1936-1990), ελαστικών «Pirelli» (1950-1986), ζυμαρικών «Μίσκο» (1953-2000) και άλλων βιοτεχνικών μονάδων και εργαστηρίων, καθιστώντας την Πάτρα, το τρίτο βιομηχανικό κέντρο της χώρας.

Παράλληλα, επιφανείς Πατρινοί κληροδοτούν στην πόλη Ίδρύματα, στεγάζοντας στα δωρηθέντα κτίρια δραστηριότητες παιδευτικού και κοινωνικού περιεχομένου (Μαραγκοπούλειο, Καραμανδάνειο και Σκαγιοπούλειο Ίδρυμα, Τριάντειος και Διακίδειος Σχολή κ.ά).

Την περίοδο 1933-1939, οι επιπτώσεις της παγκόσμιας κρίσης και της μακράς ύφεσης, επηρεάζουν την επιχειρηματική και οικονομική δραστηριότητα της πόλης.
 

Βυθισμένο πλοίο στο λίμανι. Δέυτερος Παγκόσμιος Πόλεμος.

Τα πέτρινα χρόνια της δεκαετίας του ΄50, χαρακτηρίζονται από την βιομηχανική ανάπτυξη που συντελείται μέσω της εντατικής λειτουργίας των εργοστασίων. 

Το 1956 ολοκληρώνονται τα έργα του λιμανιού που είχαν ξεκινήσει το 1927 και είχαν διακοπεί λόγω του πολέμου. Το 1961 καθιερώνεται απευθείας γραμμή Πάτρα-Ιταλία με τα οχηματαγωγά Εγνατία και Αππία. 

Η πρωτοπορία των ιδεολογικών διεργασιών του 19ου αι. και το πνεύμα των κοινωνικών και πολιτικών αγώνων, μετουσιώνεται σε πράξη σε όλη τη διάρκεια του 20ού αι. Οι Πατρινοί πρωτοστατούν σε συνεχείς εργατικούς αγώνες καθώς και σε μαζικές διαδηλώσεις συμπαράστασης στον αντιαποικιακό Αγώνα των Κυπρίων, στους αγώνες για την Παιδεία, τη Δημοκρατία και εναντιώνονται στην επτάχρονη ξενοκίνητη δικτατορία με αποκορύφωμα την εξέγερση του Πολυτεχνείου. 

Την περίοδο της Μεταπολίτευσης οι κοινωνικοί και πολιτικοί αγώνες συνεχίζονται, εκφράζοντας το δημοκρατικό φρόνημα της πλειοψηφίας των Πατρινών. Η Πάτρα με την βαριά κληρονομιά των πρωθυπουργών Δημητρίου Γούναρη, Δημητρίου Μάξιμου, Ανδρέα Μιχαλακόπουλου, Παναγιώτη Κανελλόπουλου, Γεωργίου Παπανδρέου, Ανδρέα Παπανδρέου και πολλών άλλων επιφανών πολιτικών ανδρών, θέτει κατά τον 20ό αί. τη σφραγίδα της στην πολιτική ιστορία της χώρας, με αποκορύφωμα την ανάδειξη του πολιτικού Κωστή Στεφανόπουλου στο ύπατο αξίωμα του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας. 

Το 1964 η ίδρυση του Πανεπιστημίου Πατρών, με έμφαση στις θετικές επιστήμες, θα αποτελέσει την πιο ελπιδοφόρα προοπτική για το μέλλον της πόλης. Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο λειτουργεί από το 1988, ως το δεύτερο σε σημασία έργο για την πόλη. 

Το 1983 ιδρύθηκε το Τ.Ε.Ι. Πάτρας, με κατεύθυνση την εφαρμοσμένη Έρευνα και Τεχνολογία. 
Το 1992 ιδρύεται με έδρα την Πάτρα το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. 

Από τις αρχές της δεκαετίας του ΄80 η πόλη πλήττεται από την αποβιομηχάνιση, με σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομική και κοινωνική ζωή. Το λιμάνι παραμένει σημείο αναφοράς με διαρκή ανάπτυξη στο διαμετακομιστικό εμπόριο, τις μεταφορές και την επικοινωνία. 

Τη δεκαετία του '80 πραγματοποιούνται έργα διαμόρφωσης και επέκτασης της λιμενικής ζώνης. Μετά τον πόλεμο στα Βαλκάνια (1992-1995), το λιμάνι της Πάτρας διεκπεραιώνει σχεδόν το σύνολο των μεταφορών με δρομολόγια για όλα τα λιμάνια της Ιταλίας. Σε συνδυασμό με την επιβατική κίνηση, κατατάσσεται σε ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου.

Πολεμικές φωτογραφίες από Luce Historical Archive, Rome archivioluce.com

Library of Congress - Καταχωρήσεις για την Πάτρα

Keystone View Company, P. (1910) Greek immigrants embarking in small boat for steamer for America, Patras, Greece. Patra Greece, 1910. Meadville, Pa. ; St. Louis, Mo. ; Portland, Ore. ; New York, N.Y. ; Toronto, Can. ; London, Eng.: Keystone View Company, Manufacturers and Publishers. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/2003680488/.

Keystone View Company, P. (1910) The Gulf of Corinth from Patras Harbor, Greece. Gulf of Corinth Greece, 1910. Meadville, Pa. ; St. Louis, Mo. ; Portland, Ore. ; New York, N.Y. ; Toronto, Can. ; London, Eng.: Keystone View Company, Manufacturers and Publishers. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/2003680486/.

Keystone View Company, P. (1910) Street scene, Patras, Greece. Patra Greece, 1910. Meadville, Pa. ; St. Louis, Mo. ; Portland, Ore. ; New York, N.Y. ; Toronto, Can. ; London, Eng.: Keystone View Company, Manufacturers and Publishers. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/2003680487/.

Bain News Service, P. Christian refugees from Asia Minor. , None. [Between 1922 and 1925] [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/2014715695/.

PATRAS PHOTOS ΟLD SPECIAL - Εξαιρετική ομάδα στο facebook με πλούσιο φωτογραφικό υλικό της Πάτρας
Τραμ Πατρών
Οικογένεια Κόλλα
Εγγλέζικα Πάτρας
Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής, Ζυθοποιία Μάμος - Παναγιώτης Μάμος
Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του εργοστασίου "Λαδόπουλος" στην Πάτρα
Πάτρα, η βασίλισσα της βιομηχανίας και η "χρυσή" εποχή της - Το αφιέρωμα της ΕΡΤ (video)
Λευτέρης Μαντζίκας – Η ζωή του
Achaia Clauss - Ιστορικό Αρχείο
Vodka 4041: Από την… Πάτρα με αγάπη
Εθνική αντίσταση - Απελευθέρωση της Πάτρας

https://askiarchives.eu/aski/REC.ASP?ID=76025