Παναχαϊκό όρος

1. Ρωμανός Πατρών  -  Πύργος Ρούφου, Φαράγγι Δέσης και η Ρωμαϊκή νερομάνα Ρωμανού.

• Ο Ρωμανός Πατρών είναι οικισμός κτισμένος σε αμφιθεατρική τοποθεσία, στους πρόποδες του Παναχαϊκού όρους  και προσφέρει πανοραμική θέα προς την πόλη της Πάτρας και τον Πατραϊκό κόλπο.
• Ο πύργος βρίσκεται σε ένα ύψωμα στους πρόποδες του Παναχαϊκού όρους,  βορειοανατολικά από το χωριό Ρωμανός. Είναι περισσότερο γνωστός ως Πύργος του Ρούφου. Πιθανότατα κτίστηκε επί Τουρκοκρατίας, τον 17ο ή τον 18ο αιώνα, από κάποιον Τούρκο κτηματία. Ταυτίζεται με τον Ληνό του Χουσεΐναγά, όπου στις 6 και 7 Αυγούστου 1821 έλαβε χώρα  στην ευρύτερη περιοχή η μάχη της  Μονής Γηροκομείου.  Πρόκειται για διώροφο κτίσμα ορθογώνιας κάτοψης με δύο κυκλικούς τριώροφους πύργους στις νοτιοανατολικές και νοτιοδυτικές γωνίες του. Ο νοτιοδυτικός πύργος διατηρείται έως το ύψος του δαπέδου του τρίτου ορόφου, ενώ ο νοτιοανατολικός διασώζει και τα τρία επίπεδα.
• Το φαράγγι Δέσης ή κατ’ άλλους Μπουντρούμι βρίσκεται στον οικισμό Ρωμανού του Δήμου Πατρέων. Διαρρέεται από παραπόταμο  του  ρέματος  Διακονιάρη. Η  είσοδος του  είναι από την οδό Πανοράματος (Ρωμανού – Ελεκίστρας). Το 1ο μέρος της διαδρομής  (~ 450 m) ακολουθεί δρομίσκο δίπλα από την πλατιά κοίτη του ρέματος  πλούσια σε παραποτάμια βλάστηση μέχρι ένα πλάτωμα. Το 2ο μέρος της διαδρομής ακολουθεί δύσβατη πορεία εντός της  κοίτης  (~ 250 m)  ενώ  το 3ο μέρος  αρχίζει από εκεί  που στενεύει το φαράγγι  και οριοθετείται από κάθετες  όχθες (ύψους μέχρι και 30 m). Η διαδρομή καταλήγει σε βραχώδες στένεμα εντός του οποίου υπάρχει ο τριπλός καταρράκτης που έχει νερό  σχεδόν όλο τον χρόνο.  (Συνολικό μήκος ~1.100 m).
• Η Νερομάνα του Ρωμανού είναι  μια από τις πολλές πηγές που τροφοδοτούν τον χείμαρρο Διακονιάρη και από το σημείο αυτό ξεκινά το παλαιό Ρωμαϊκό υδραγωγείο της Πάτρας. Το υδραγωγείο κατασκευάστηκε τον 2ο αιώνα μ.Χ. πιθανότατα από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στην Πάτρα που έως τότε υδρευόταν από πηγάδια. Ήταν μήκους 6 χλμ., από τις πηγές του στο λόφο Ρωμανού έως και την ακρόπολη, όπου σήμερα βρίσκεται το κάστρο της πόλης. Πολλούς αιώνες αργότερα κατασκευάστηκε δεξαμενή με τη μορφή τεχνητού φράγματος, αυτό που σήμερα βλέπουμε είναι η σύγχρονη δεξαμενή (19ου αιώνα).

2. Το κτίσμα του παλαιού  σανατόριου στη Ζάστοβα

• Το παλαιό κτίσμα του Σανατόριου στη  θέση «Ζάστοβα»  βρίσκεται στις πλαγιές του Παναχαϊκού όρους, πλησίον του χωριού Ελεκίστρα. Δημιουργήθηκε για την αντιμετώπιση της νόσου της φυματίωσης στην ευρύτερη  περιοχή της Πάτρας, μετά από  ιδέα του  Πατρινού βιοµήχανου  και µεγαλέµπορου  Βασίλειου Μαραγκόπουλου.  Η ανέγερση του κτιρίου - νοσοκοµείου που  προοριζόταν να λειτουργήσει ως σανατόριο  ξεκίνησε  το Μάρτιο του 1937.  Επιπλέον, κατασκευάσθηκε και δρόµος µήκους 15 χλµ., που οδηγούσε στο περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου. Η κατασκευή του κτιρίου και του δρόµου έγιναν µε δαπάνες του ως άνω Βασιλείου Μαραγκόπουλου, ο οποίος ήταν από τους µεγάλους ευεργέτες της πόλης των Πατρών. Το κτίριο στη Ζάστοβα,  αποτελούσε για την εποχή του πρωτοποριακό κτίσµα, αφού ο φέρων οργανισµός του ήταν από οπλισµένο σκυρόδεµα, οι δε τοίχοι πλήρωσης από λίθους. Δυστυχώς δεν λειτούργησε ποτέ, αφού το 1940 σταµάτησε η αποπεράτωσή του εξαιτίας του 2ου Παγκοσµίου Πολέµου, του θανάτου του Β. Μαραγκόπουλου το 1944, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος ότι ήδη είχαν αρχίσει να εφαρµόζονται αποτελεσµατικότερες θεραπευτικές µέθοδοι κατά της φυµατίωσης. Σήμερα το κτίριο στη Ζάστοβα ανήκει ιδιοκτησιακά στη Κτηματική υπηρεσία του Δημοσίου  και έχει, πλέον, παραδοθεί στη φθορά των έντονων καιρικών φαινοµένων που υπάρχουν στην περιοχή (υγρασία, άνεµος, χιόνια, κλπ.), καθώς και στην αυθαίρετη περιστασιακή του χρήση από κτηνοτρόφους ως µαντρί, δεδοµένα που το έχουν καταδικάσει, πλέον, σε πλήρη απαξίωση.

3. Ο ποταμός Γλαύκος και  ο   Υ/Η Σταθμός  της  ΔΕΗ.

• Ο Γλαύκος ποταμός πηγάζει από το Παναχαϊκό όρος και συγκεκριμένα από τη περιοχή Βερβενίκο και εκβάλλει στον Πατραϊκό κόλπο, στο νότιο τμήμα της Πάτρας. Έχει συνολικό μήκος  26,3  Km. Είναι από τους λίγους ποταμούς που δεν υπέστη καταστροφικές ανθρώπινες επεμβάσεις. Από την αξιοποίηση των επιφανειακών νερών του Γλαύκου υδροδοτείται η πόλη της Πάτρας, καλύπτεται μέρος της ηλεκτροδότησης και αρδεύονται καλλιεργήσιμες εκτάσεις στις ανατολικές και νότιες περιοχές. Από τη δεκαετία του 1920  ξεκίνησε η εκμετάλλευση του νερού του Γλαύκου για τη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με τη κατασκευή του πρώτου Υ/Η Σταθμού στην Ελλάδα, που λειτούργησε αρχικά ως δημοτική επιχείρηση. Σήμερα ο Υ/Η  σταθμός λειτουργεί  με δύο μονάδες παράγοντας ετησίως 10 GWh καλύπτοντας μέρος των αναγκών ηλεκτροδότησης. Τα τελευταία χρόνια στην άνω κοίτη του Γλαύκου λειτουργεί  και 2ος Υ/Η σταθμός. Το νερό το οποίο περισσεύει  από τον Υ/Η σταθμό διατίθεται μέσω αρδευτικών καναλιών στις περιοχές Εγκλυκάδα, Περιβόλα, Σαραβάλι κ.ά., όπου αρδεύονται καλλιέργειες κυρίως με κηπευτικά.

4. Πουρναρόκαστρο – Φράγκικο  κάστρο στον  Πρ. Ηλία και καταρράκτες  στο Ελεκιστριάνικο ρέμα (Διακονιάρης)

• Στον λόφο του Προφήτη Ηλία στο Πουρναρόκαστρο (υψόμετρο 701 m) βρίσκονται τα χαλάσματα τετράγωνου Φράγκικου πύργου (κάστρο). Είναι μάλλον κατάλοιπο κάστρου που υπήρχε σε αυτό το σημείο. Γύρω από τον πύργο υπάρχουν λιθοσωροί και ίχνη τείχους που είναι ένδειξη ύπαρξης οχυρωματικού περιβόλου. Πιθανότατα χτίστηκε τον 14ο αιώνα και ταυτίζεται με το Castel Cornaro που συγκαταλέγεται στα φέουδα που παραχώρησε ο λατίνος αρχιεπίσκοπος Πατρών στη Βενετία το 1408. Την περίοδο της Ελληνικής επανάστασης του ‘21, το κάστρο αναφέρεται σαν Πριναρόκαστρο. Το κτίσμα που  ήταν αμυντικός πύργος, σώζεται σήμερα σε ύψος 2.5 m περίπου. Είναι κατασκευασμένος με ημικατεργασμένους λίθους από πορώδη ασβεστόλιθο.
• Το φαράγγι Ελεκίστρας στο Ελεκιστριάνικο ρέμα (Διακονιάρης), βρίσκεται στο Παναχαϊκό όρος και απέχει μόλις 13χλμ (30 λεπτά) από τη πόλη της Πάτρας. Έχει συνεχή ροή όλο το χρόνο και τροφοδοτείται από την ορεινή λεκάνη στη περιοχή Ψάρθί στα 1383 m υψόμετρο, όπου βρίσκεται και το ομώνυμο ορειβατικό καταφύγιο. Προσπερνώντας το χωριό Πουρναρόκαστρο, με κατεύθυνση το ορειβατικό καταφύγιο Ψάρθι κι ακολουθώντας τη σήμανση, μετά από 1χλμ βατό χωματόδρομο συναντάμε το ανοιχτό τμήμα του φαραγγιού, από όπου μπαίνουμε στην κοίτη του ρέματος και συνεχίζουμε 20’ ήπιας πεζοπορίας μέσα από δάσος με έλατα και κυπαρίσσια, προσεγγίζουμε το φαράγγι. Από το σημείο αυτό ξεκινά ένα καθαρό κι ευδιάκριτο ανηφορικό μονοπάτι με κάθετη κατεύθυνση προς το φαράγγι, ενώ αμέσως μετά, το ίδιο μονοπάτι θα   αρχίζει να κινείται παράλληλα με το φαράγγι και να έχουμε θέα προς αυτό. Στο τέλος της διαδρομής συναντούμε  6 καταρράχτες , με ύψη από 3 έως 23 μέτρα, στα σημεία αυτά υπάρχουν τοποθετημένες  αντιστηρίξεις  που διευκολύνουν την πρόσβαση. Το ομορφότερο σημείο του φαραγγιού είναι εκεί που στενεύει και υψώνονται  ψηλά τοιχώματα.

5. Ι.Μ. Παναγίας  Ελαιούσας και σπηλαιώδης ναός Αναλήψεως στη Πιτίτσα

• Η Ι.Μ.  της Παναγίας της Ελεούσης, είναι κτισμένη στις ΒΑ πλαγιές του Παναχαϊκού,  στον αυχένα ενός λοφίσκου σε υψόμετρο 610 m. Πρόκειται για σύγχρονο μοναστήρι, το οποίο μάλλον δημιουργήθηκε αρχικά τον 14ο αιώνα. Η αρχική θέση του μοναστηριού ήταν πιθανότατα, το λεγόμενο "Παλαιομονάστηρο", που βρισκόταν ακριβώς έξω από το χωριό της Πιτίτσας, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το σπηλαιώδες ναΐδριο της Αναλήψεως. Μέχρι το  1930  λειτουργούσε ως ανδρικό  μοναστήρι, κατόπιν διαλύθηκε και ανασκευάστηκε το 1947· Έκτοτε και μέχρι σήμερα λειτουργεί ως γυναικείο μοναστήρι.

6. Άνω Καστρίτσι  - ελατόδασος  Πασχαλιάνων

• Η διαδρομή ξεκινά από το χωριό  Άνω Καστρίτσι (υψόμετρο 482 m) που βρίσκεται  στην Β. πλευρά του Παναχαϊκού από τον κεντρικό ναό του χωριού των Αγίων Τεσσαράκοντα. Κατευθυνόμαστε προς την "Νερομάνα" (υπάρχει σχετική πινακίδα), στο τέλος του ασφάλτινου δρόμου παίρνουμε το μονοπάτι προς Παναχαϊκό, συνεχίζουμε προς τον λόφο του Αγ. Ανδρέα ή κάστρου, συναντάμε το εξωκκλήσι του Αγ. Γεωργίου και κατηφορίζουμε προς τον ποταμοχείμαρρο Σέλεμνο. Αφού διασχίσουμε τον Σέλεμνο συναντούμε  ξέφωτο και μια πηγή, ενώ συνεχίζουμε ακολουθώντας  δεξιά το μονοπάτι (όχι προς τον οικισμό Πασχαλιάνοι). Φθάνοντας στην δασωμένη από τα έλατα περιοχή συναντούμε  ένα πανέμορφο τοπίο με τις εποχιακές λιμνούλες των Πασχαλιάνων.

7. Τα Αρβανιτοχώρια Μοίρα – Πηγή Ζουμπάτα και  μνημείο Εθνοϊερομάρτυρα  Μητροπολίτη  Δέρκων  Γρηγόριου.

• Στη ΝΔ πλευρά του Παναχαϊκού όρους αναπτύσσονται τα  “Αρβανιτοχώρια”. Πήραν αυτό το όνομα διότι ιδρύθηκαν από Αρβανίτες γεωργούς και κτηνοτρόφους που κατέβηκαν στην Πελοπόννησο τον 14ο αιώνα, ύστερα από διαταγή του Βυζαντίου για να επανα-εποικήσουν τα ορεινά που είχαν αδειάσει από τις επιδημίες. Τα σημαντικότερα από αυτά τα χωριά στο Παναχαϊκό όρος είναι : Σούλι, Μοίρα, Τοπόλοβα (σήμερα Αγία Παρασκευή) , Μοίραλη, Μαζαράκι, Μπαρδικώστα (σήμερα Κρυσταλλόβρυση) , Ζουμπάτα, Λόπεσι (σήμερα Καταρράκτης). Τα “Αρβανιτοχώρια του Παναχαϊκού Όρους” μέχρι και στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα διατήρησαν τη γλωσσολογική τους ιδιαιτερότητα (όπως φαίνεται και από τον χάρτη που παρουσιάζουμε), έχοντας όμως πλήρη ελληνική εθνική συνείδηση και ορθόδοξη χριστιανική αυτογνωσία. Διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο κατά την εθνική επανάσταση του 1821 σε πολλές μάχες, που έγιναν στη περιοχή, με οπλαρχηγούς όπως ο Δημ. Νενέκος (ο γνωστός προσκυνημένος στον Ιμπραήμ), Σαγιάς κ.α. 
• Η Πηγή, γνωστή με την παλιά της ονομασία Ζουμπάτα, είναι ορεινό χωριό (υψόμετρο 920 m) στο Παναχαϊκό όρος, βρίσκεται ανατολικά του χωριού Μοίρα και  ανήκει διοικητικά στον Δήμο Πατρέων. Στη Ζουμπάτα αναβλύζει η πιο αξιόλογη καρστική πηγή του Παναχαϊκού, έχει παροχή ολόκληρο τον χρόνο με μέγιστη τη περίοδο Φεβρουαρίου – Απριλίου (περισσότερο από 1.500 m3/ώρα). Τα νερά της πηγής παροχετεύονται στην άνω κοίτη του ποταμού Γλαύκου.
• Στη  Ζουμπάτα γεννήθηκε Άγιος Γρηγόριος Επίσκοπος Δέρκων (αγιοκατάχτηκε το 2022) ο οποίος αφού υπηρέτησε στη   μητρόπολη Λακεδαιμόνιας και στη μητρόπολη Βιδύνης, το 1808 τοποθετήθηκε στη μητρόπολη Δέρκων. Υπήρξε από τους πρώτους Φιλικούς και μετά την επανάσταση του 1821 συνελήφθη από τους Οθωμανούς μαζί με άλλους 9 μητροπολίτες και στις 3 Ιουνίου 1821 μ.Χ. απαγχονίστηκε στα Θεραπεία της Κωνσταντινούπολης. Πλησίον στο χωριό Μοίρα έχει αναγερθεί ανδριάντας του Αγίου, ενώ δίπλα ανεγείρετε Ναός προς τιμή του.

8. Το Ελατόδασος  και  η πηγή  Θάνας

• Τα ελατοδάση αποτελούν σπάνιο και πολύτιμο τύπο δασικού οικοσυστήματος στη Νότια Ελλάδα αφού ρυθμίζουν το μοναδικό μικροκλίμα της περιοχής, εξασφαλίζουν νερό και παρέχουν προστασία σε όλους. Στο Παναχαϊκό όρος το σημαντικότερο ελατοδάσος είναι αυτό της Θάνας που οριοθετείται από τους οικισμούς Προφήτης Ηλίας Σουλίου, Πηγή Ζουμπάτας, Βεταίϊκα, Οβρυόκαμπος. Είναι ένα συμπαγές, αμιγές ελατοδάσος, που αποτελείται από μεγάλης ηλικίας άτομα και τον τυπικό υποόροφο των δασών αυτών (με πεσμένες βελόνες, κλαδάκια, φτέρες και βρύα). Έχει εντυπωθεί στη συλλογική συνείδηση των Πατρινών ως δροσερό θερινό ενδιαίτημα και ως σύμβολο της ορεινής ελληνικής παράδοσης, αφού  ολόκληρα νοικοκυριά κτηνοτρόφων ξεκαλοκαίριαζαν με τις  οικογένειες τους  και οργάνωναν  ονομαστά πανηγύρια. Από τις αρχές του 20ου αιώνα λόγω της ασθένειας της φυματίωσης, πολλοί ασθενείς προσέφευγαν στο ελατοδάσος για φυσική ίαση, όπου διέμεναν σε παραπήγματα (καλύβες) αξιοποιώντας το καλό κλίμα και τον καθαρό αέρα. Μέσα στο δάσος της Θάνας υπάρχουν πολλά ρέοντα πηγαία νερά,  όμορφα τοπία και το εξωκκλήσι του Αγίου Γεωργίου. Η πηγή της Θάνας
• Η Πηγή Θάνας βρίσκεται μέσα στο ομώνυμο ελατοδάσος και σε μικρή απόσταση από το οροπέδιο του Οβρυόκαμπου.  Διαμορφώθηκε στη σημερινή της μορφή από το Δασαρχείο Πατρών και είναι από τα αγαπημένα σημεία πεζοπόρων και ορειβατών αφού εκεί μπορούν να δροσιστούν και να ξαποστάσουν. Τροφοδοτείται από φυσική πηγή και τα ρέοντα νερά της συγκλίνουν προς τη περιοχή της Ζουμπάτας και του χωριού Μοίρα.

9. Το μονότοξο πέτρινο γεφύρι στο Σαρμενίτικο (Τσετσεβίτικο)  ρέμα

• Πρόκειται για ένα σπουδαίο και εντυπωσιακό γεφύρι, χτισμένο κατά μαρτυρίες των ντόπιων επί τουρκοκρατίας, που γεφυρώνει το Τσετσεβίτικο ποτάμι, που πηγάζει από το εγκατελελειμμένο σήμερα χωριό Τσετσεβό, βορειοανατολικά του Παναχαϊκού όρους και που λίγο πιο κάτω από το Άνω Σαλμενίκο ενώνεται με το Σαλμενίτικο ποτάμι, σχηματίζοντας από κοινού τον Φοίνικα που χύνεται στον Κορινθιακό κόλπο.   Είναι μονότοξο, χωρίς στηθαία, οξυκόρυφο, τα βάθρα του οποίου πατάνε σε συμπαγή  βράχο. Οι διαστάσεις του είναι:  Άνοιγμα καμάρας: 4 m / Ύψος: 11 m / Πλάτος: 2,80 m /  Μήκος: 14 m.

Συνέδεε το τωρινό εγκαταλελειμμένο ορεινό χωριό Άνω Σαλμενίκο με τα Τσετσεβοχώρια, παλιά εγκαταλελειμμένα χωριά στην άλλη πλευρά του ποταμού, περνώντας και από το Σαλμενίτικο γεφύρι που δεν υπάρχει σήμερα.

Ο δρόμος, το μονοπάτι δηλαδή, σε πολλά σημεία του ήταν καλντερίμι, ενώ στα απότομα σημεία του, κυρίως στις ανηφοριές και τις στροφές, ήταν χτισμένο στα πλαϊνά με πέτρα. Διακρίνεται ακόμα καλά σε ορισμένα σημεία του, κυρίως κοντά στο κατέβασμα του μονοπατιού φτάνοντας στο γεφύρι από τη μεριά του Σαλμενίκου. Βρίσκεται κάτω από το κάστρο της Ωργιάς ή Ωριάς, το οποίο κατέλαβε το 1461 ο Μωάμεθ ο Β' και είναι το παλαιότερο πέτρινο γεφύρι στην περιοχή του Παναχαϊκού όρους.

10. Αιολικό Πάρκο Παναχαϊκού

• Το «Αιολικό Πάρκο Παναχαϊκού» είναι το μεγαλύτερο ενιαίο αιολικό πάρκο στην Ελλάδα και αποτελείται από δύο επιμέρους  αιολικά πάρκα  με  τις ονομασίες «Παναχαϊκό Ι» ( κορυφές Τρανή Ρίζα – Βρωμονέρι – Σκαντζοχέρι) με  41 τρίπτερες ανεμογεννήτριες δυναμικότητας  36,9 MW  και «Παναχαϊκό ΙΙ» (κορυφή Βουνό Γιώργης) με  16 τρίπτερες ανεμογεννήτριες δυναμικότητας   13,6 MW

11. Τα ημιάγρια άλογα στο Παναχαϊκό

• Στα αλπικά υψήπεδα του Παναχαϊκού (πάνω από τα 1450m) τα τελευταία 20 χρόνια έχει δημιουργηθεί μια  ομάδα 13-17 αλόγων που κινούνται σαν αγέλη και έχουν πλέον αποκτήσει  χαρακτηριστικά και  συμπεριφορά άγριας πανίδας, αφού δεν είναι δυνατή η προσέγγιση τους από άνθρωπο σε απόσταση μικρότερη των 300 m. Πιθανότατα προήλθαν από οικόσιτα άλογα που εγκαταλείφτηκαν σε κάποια περιοχή του βουνού και με τον καιρό απόκτησαν συνήθειες αγέλης και ζουν και αναπαράγονται εντελώς ελεύθερα. Τα συναντάμε συνήθως στο οροπέδιο στο Πρασούδι, ανατολικά του υψίπεδου Οβρυόκαμπος και στις κορυφές Παπαρίτσα, Πλακουτσόβουνο και Κοκκινόβραχος.

12. Το οροπέδιο στο Πρασούδι με τους άγριους κρόκους

• Ανάμεσα στις 2 ψηλότερες κορυφές του Παναχαϊκού , Πύργος του Παλαβού (1.926 m) και Βοδιάς (1.836 m), και σε υψόμετρο περίπου 1.750 m βρίσκεται το αλπικό οροπέδιο Πρασούδι ή Μεγάλη Λάκκα. Είναι ίσως το πιο εμβληματικό σημείο του βουνού αφού η μια άκρη του “κοιτάζει”  προς Πατραϊκό και  Κορινθιακό κόλπο, ενώ η άλλη  “κοιτάζει”  προς το όρος  Ερύμανθος και τα άλλα ορεινά μέρη της Αχαϊας. Η πιο απολαυστική εποχή για να  επισκεφτείς το Πρασούδι είναι την  Άνοιξη (Απρίλιος) που έχει ξεκινήσει το λιώσιμο των χιονιών και πλημμυρίζει από τα ρέοντα νερά του χιονιού. Σχηματίζονται πολλοί νερόλακκοι στους οποίους απαντάται το σπάνιο αμφίβιο Αλπικός Τρίτωνας (Triturus alpestris). Το πράσινο χαλί του οροπεδίου καλύπτεται από χιλιάδες ανθισμένους κρόκους (Crocus sieberi ssp. sublimis) και άλλα αγριολούλουδα όπως το αλπικό σκυλάκι (Scilla bifolia).

13. Η κτηνοτροφία και τα ορεινά γρέκια.

• Πολλά έχουν ειπωθεί και λέγονται για τη δύσκολη συμβίωση της φύσης με τη κτηνοτροφία, ιδιαίτερα στις ορεινές δασικές περιοχές. Η παράνομη βόσκηση κυρίως των κατσικιών αποτελεί ίσως τη πιο επιβαρυντική δραστηριότητα για τα δασικά οικοσυστήματα. Παρόλα αυτά, τα απομακρυσμένα γρέκια στην αλπική και υπο-αλπική ζώνη, κατασκευές σχεδόν πρωτόγονες μέσα στις οποίες κτηνοτρόφοι και ζώα βρίσκουν καταφύγιο, είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και όμορφα στοιχεία του Παναχαϊκού, όπου συναντάς καλοσύνη, αυθορμητισμό και ζωντανή ακόμα τη παράδοση της υπαίθρου και του βουνού.

14. Κορυφή Παλαβός, η σάρα  και τα ορειβατικά καταφύγια ΕΟΣ

• Η ψηλότερη κορυφή του Παναχαϊκού, στα 1926 m  ονομάζεται Πύργος του Παλαβού. Η  ονομασία, σύμφωνα με τη παράδοση,  προέρχεται από κάποια φήμη, ότι κάποιος προσπάθησε να κτίσει οίκημα στην κορυφή και να ζήσει στην κορυφή. Επειδή δεν  υπολόγισε τις ακραίες κλιματικές συνθήκες, που ακόμη και Αύγουστο μήνα φυσάει δυνατός άνεμος, του δόθηκε ο χαρακτηρισμός Παλαβός.
• Στην ορεινή ζώνη του Παναχαϊκού έχουν κατασκευαστεί 2 ορειβατικά καταφύγια του ΕΟΣ Πατρών.  Το πρώτο καταφύγιο ονομάζεται  “Σωτήρης Γεροκωστόπουλος ή Ψάρθι” και  είναι το παλαιότερο στην Ελλάδα μαζί με αυτό της Πάρνηθας. Βρίσκεται στα 1380 m  και χτίστηκε στην θέση "Ψάρθι" το 1932 σε ιδιόκτητη έκταση 6 στρεμμάτων με καταπληκτική  θέα προς την Πάτρα, τον Πατραϊκό και Κορινθιακό κόλπο. Το έτος 1935 επεκτείνεται, ώστε να έχει την δυνατότητα φιλοξενίας 50 ατόμων. Το δεύτερο καταφύγιο  ονομάζεται “Ιωάννης Διακίδης ή Πρασούδι”, χτίστηκε το 1938 στο οροπέδιο  Πρασούδι. Το 2013 έγινε εκ’ βάθρων ανακατασκευή του, εξ' ολοκλήρου από πέτρα για να δένει αρμονικά με το εκπληκτικό τοπίο. Η δυνατότητα φιλοξενίας του καταφυγίου ανέρχεται στα 25 άτομα. Αποτελεί σημείο αναφοράς της ορειβασίας για την χώρα μας και καύχημα για τη Πάτρα και το Παναχαϊκό. Σήμερα ανακατασκευασμένο και άρτια εξοπλισμένο  είναι διαθέσιμο, για κάθε είδους, ορειβατικές, χιονοδρομικές, πεζοπορικές και περιβαλλοντικές δραστηριότητες και παρέχει όλες τις ανέσεις ενός σύγχρονου καταφυγίου.

15. Παναχαϊκό  άνωθεν  θέα   360°

• Το Παναχαϊκό βρίσκεται εξ’ ολοκλήρου στον νομό Αχαϊας (εξ’ ου και το όνομα του) και διαθέτει  θέαση  προς όλες τις κατευθύνσεις του ορίζοντα. Από τη  βόρεια πλευρά του μπορεί κανείς να δει τη Δυτική Αχαϊα, τον Πατραϊκό κόλπο, την Κεφαλλονιά, τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου, τα βουνά της Αιτωλίας, τη λίμνη Τριχωνίδα, τη Ναυπακτία και τα βουνά της Φωκίδας. Από την ανατολική πλευρά του βλέπει την Αγιάλεια, τον Κορινθιακό κόλπο, τον Κλωκό  και το όρος Ζήρια. Από τη Νότια πλευρά φαίνεται ο Μπαρμπάς  (Μικρό Παναχαϊκό), ο Χελμός και ο Ερύμανθος.

Επιμέλεια κειμένου : Κωνσταντίνος Κωνσταντακόπουλος

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΔΗΜΟΣ ΠΑΤΡΕΩΝ .

Κων/νος  Κωνσταντακόπουλος

Τηλ. 2610-329071

Email: konstadako@patras.gr