Στην σύσκεψη που είναι σε εξέλιξη στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, παρουσία του υπουργού Εσωτερικών και του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, ο Δήμαρχος Πατρέων, Κώστας Πελετίδης, καταθέτει υπόμνημα, που απευθύνεται στα Υπουργεία Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εσωτερικών, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Το υπόμνημα του Δήμου Πατρέων έχει ως εξής:
«Οι πυρκαγιές που ξέσπασαν στις 12 Αυγούστου στο νομό μας, αλλά και οι πολλαπλές εστίες στο Δήμο Πατρέων, που έκαιγαν για πάνω από δύο 24ωρα, φτάνοντας ακόμα και μέσα στον αστικό ιστό της πόλης, απέδειξαν για μια ακόμη φορά ότι το κράτος και οι σχεδιασμοί διαχρονικά των κυβερνήσεων, ούτε θέλουν, ούτε μπορούν να διασφαλίσουν ολοκληρωμένη πολιτική πυροπροστασίας και γενικότερα πολιτική προστασίας του λαού μας, της περιουσίας του αλλά και του φυσικού περιβάλλοντος, η οποία δυστυχώς αντιμετωπίζεται ως κόστος. Η πολιτική που ακολουθείτε και η οποία αποτελεί πολιτική και της Ευρωπαϊκής Ένωσης εμπλέκει την Πολιτική Προστασία ακόμα και στους πολεμικούς σχεδιασμούς, θέτοντας την στην υπηρεσία του πολέμου που αποτελεί ειδικά σήμερα πρώτη προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις όλων των χωρών και την ΕΕ, και καθορίζει το περιεχόμενο της.
Βασικές πλευρές που αποδεικνύουν την αντιπεριβαλλοντική και μακριά από τις πραγματικές ανάγκες του λαού μας, αντιμετώπιση του κράτους στον τομέα της πυροπροστασίας αποτελούν: η αντιεπιστημονική διάσπαση της ενιαίας διαχείρισης των δασών, ο διαχωρισμός του αντιπυρικού σχεδιασμού, των υπηρεσιών πρόληψης και κατάσβεσης, η μετατροπή του σε επιχειρησιακό ζήτημα, ενώ είναι ζήτημα συστηματικής και ολοκληρωμένης διαχείρισης και προστασίας, καθώς και η ανάθεσή της στην Πυροσβεστική που εκπαιδεύεται και διαθέτει υποδομή κυρίως για αστικό περιβάλλον.
Η πολιτική αντιμετώπιση αυτή αναδεικνύεται καθοριστικά και από τις τραγικές ελλείψεις σε βασικές υποδομές πρόληψης που θα έπρεπε να υπήρχαν στο πλαίσιο της αντιπυρικής προστασίας και να προέβλεπε η μελέτη αντιπυρικού σχεδιασμού όπως πχ τις τυχόν αναγκαίες αντιπυρικές ζώνες, την ύπαρξη πλήρους δικτύου δασικών δρόμων για την εξασφάλιση της πρώτης προσβολής στα πρώτα 15 λεπτά από τις απαραίτητες επίγειες δυνάμεις, τους αναγκαίους δασοκομικούς χειρισμούς για την καθυστέρηση της εξέλιξης μιας πυρκαγιάς, την εξασφάλιση επαρκούς δικτυού υδατοδεξαμενών και πυροσβεστικών κρουνών κλπ.
Οι προτεραιότητες του υφιστάμενου σχεδιασμού αποκαλύπτονται χαρακτηριστικά και από το ότι σχεδόν όλα τα προμηθευόμενα μέσα, μέσω του προγράμματος "ΑΙΓΙΣ" ανήκουν στην κατηγορία εξοπλισμού που θα εξυπηρετεί όχι μόνο την Πολιτική Προστασία, αλλά και την Πολιτική Άμυνα (στρατιωτικές επιχειρήσεις ή καταστάσεις πολέμου). Το πρόγραμμα είναι ενταγμένο στην στρατηγική «Εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας» της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και περιλαμβάνει δαπάνες που κρίνονται επιλέξιμες εξυπηρετώντας αυτή τη «διπλή χρήση».
Τα έργα που υλοποιούνται μέσω του προγράμματος "AntiNero" είναι αποσπασματικά, αφορούν περίπου το 2-3% των δασών που χρειάζονται διαχείριση και προστασία και δεν καλύπτουν την ανάγκη ολοκληρωμένης διαχείρισης και προστασίας των δασών από τις πυρκαγιές και κάθε άλλο κίνδυνο. Πρόκειται για έργα που κοστίζουν εκατοντάδες χιλιάδες μέχρι και εκατομμύρια ευρώ, τα οποία υλοποιούν μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες και με κόστος τετραπλάσιο απ' ό,τι αν τα ίδια έργα εκτελούνταν με αυτεπιστασία από μια διαφορετικά οργανωμένη και στελεχωμένη Δασική Υπηρεσία.
Την ίδια στιγμή τα χρήματα που διατίθενται για την πυροπροστασία στους δήμους της χώρας συνολικά επιβεβαιώνουν τα παραπάνω, με τα τμήματα Πολιτικής Προστασίας να αποτελούν ουσιαστικά μια ακόμα αναφορά στους οργανισμούς εσωτερικής υπηρεσίας Περιφερειών και Δήμων, χωρίς προσωπικό και εξοπλισμό, με σχέδια επί χάρτου.
Η συνολική κρατική χρηματοδότηση στην Τοπική Διοίκηση είναι μειωμένη πάνω από 60% σε σχέση με το 2009. Μάλιστα δίνονται σχεδόν το 1/3 από τους θεσμοθετημένους πόρους. Με απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών, το ποσό που διατέθηκε φέτος στους 332 δήμους της χώρας, είναι 40εκ ευρώ, που αντιστοιχούν σε είναι λιγότερα από 4 ευρώ ανά κάτοικο. Με το παραπάνω ποσό καλούνται οι δήμοι να καλύψουν σειρά δράσεων όπως: ο προληπτικός καθαρισμός της βλάστησης σε δημόσιους χώρους (πάρκα, άλση κλπ), στη ζώνη μίξης δασών – πόλεων και οικισμών σε συνεργασία με τις κατά τόπους αρμόδιες Δασικές Υπηρεσίες, απομάκρυνση των υπολειμμάτων καθαρισμού από όποια δραστηριότητα (ακόμα και ιδιώτη), να συμβάλλουν στη συντήρηση και βελτίωση του δασικού οδικού δικτύου, σε συνεργασία με τις κατά τόπους Δασικές Υπηρεσίες, να υλοποιηθούν προληπτικά μέτρα για τις αναφλέξεις σε χωματερές, να γίνει προμήθεια εξοπλισμού (βυτιοφόρα, γεννήτριες, ασύρματοι), να καλυφθούν τα λειτουργικά έξοδα πυροπροστασίας (καύσιμα, υπερωρίες και έκτακτες προσλήψεις προσωπικού), μίσθωση οχημάτων ή μηχανημάτων προς ενίσχυση του έργου της καταστολής ή της αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και εθελοντικές δράσεις.
Ο Δήμος μας χρηματοδοτήθηκε με 178.000ευρώ (λιγότερο από 0,90€ ανά κάτοικο) για το 2025 για την αντιπυρική περίοδο, που αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό των μεγάλων αναγκών αν ληφθεί υπόψη πως απαιτούνται πολλαπλάσια δαπάνη μόνο για την αποψίλωση κοινόχρηστων χώρων, καθαρισμό δασών, αλσών, κοινοτικών και αγροτικών οδών. Συνολικά η δαπάνη του Δήμου για τις ανάγκες της πυροπροστασίας ανέρχεται στο 4πλασιο ποσό από αυτά που διαθέτει η κυβέρνηση και τα οποία ο Δήμος εξασφαλίζει από ιδίους πόρους και χωρίς επιβάρυνση των πολιτών. Οι υπηρεσίες του Δήμου έχουν προχωρήσει, όλο το προηγούμενο διάστημα σε καθαρισμούς οικοπέδων και περισυλλογή κλαδιών και υπολειμμάτων κοπής (με τρακτέρ και καταστροφέα), αλλά και εργασίες αποκατάστασης βατότητας οδών λόγω φυσικών καταστροφών για την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων προς πρόληψη αντιμετώπιση-πυρκαγιών. Από την άλλη πλευρά το Αυτοτελές Τμήμα Πολιτικής Προστασίας του Δήμου μας στελεχώνεται από δύο εργαζόμενους.
Ενώ με την Κοινή Υπουργική Απόφαση για την εφαρμογή του κανονισμού πυροπροστασίας ακινήτων - ΚΥΑ 55904/19-5-2023 περί της πυροπροστασίας των ακινήτων (ΦΕΚ 3475/Β/2023), η ευθύνη για πιθανές νέες καταστροφές φορτώνεται στα λαϊκά νοικοκυριά, στο πλαίσιο της αντίληψης περί "ατομικής ευθύνης". Ταυτόχρονα φορτώνει τους υποστελεχωμένους δήμους με πρόσθετο διοικητικό βάρος, με την είσπραξης των προστίμων να προωθούνται ως «έσοδο» για τα δημοτικά ταμεία.
Την ίδια στιγμή διατηρούνται τεράστια κενά στη Δασική Υπηρεσία και το Πυροσβεστικό Σώμα, η κυβέρνηση προωθεί την υποκατάσταση σημαντικού μέρους των πυροσβεστικών υπηρεσιών, από τον εθελοντισμό και τις ΜΚΟ. Με την κατάσταση αυτή το σχέδιο "ΙΟΛΑΟΣ 2" για τις πυρκαγιές, όπως και τα αντίστοιχα σχέδια για τις πλημμύρες ("ΔΑΡΔΑΝΟΣ"), τις χιονοπτώσεις ("ΒΟΡΕΑΣ"), τους σεισμούς ("ΕΓΚΕΛΑΔΟΣ") είναι γραφειοκρατικά έγγραφα με γενικές οδηγίες και περιγραφή αρμοδιοτήτων, που στην πράξη δεν μπορούν να υλοποιηθούν.
Η ενημέρωση και εκπαίδευση του πληθυσμού είναι στην ουσία ανύπαρκτη, και περιορίζεται στην ύπαρξη κάποιων οδηγιών αυτοπροστασίας στο διαδίκτυο, αλλά και στο γεγονός ότι θα υπάρξει το μήνυμα του 112 όταν χρειαστεί χωρίς όμως ολοκληρωμένο σχέδιο εκκένωσης και προστασίας όσων εγκαταλείπουν τα σπίτια τους, αλλά και της περιουσίας τους.
Ξεχωριστό παράδειγμα της πολιτικής και της αντίληψης του κράτους, που βάζει σε δεύτερη μοίρα την προστασία του λαού μας είναι ο χωροταξικός σχεδιασμός. Οι χρήσεις γης, οι αποστάσεις ασφαλείας μεταξύ βιομηχανικών εγκαταστάσεων και κατοικημένων περιοχών, η δόμηση, η ύπαρξη ελεύθερων χώρων, η ύπαρξη έξοδος διαφυγής, η κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων οφείλουν να καθορίζονται, με βασικό κριτήριο την προστασία της ανθρώπινης ζωής, της λαϊκής περιουσίας και του φυσικού περιβάλλοντος.
Αναδεικνύεται σε κάθε πυρκαγιά κοντά στο βιομηχανικές περιοχές, όπως συνέβη και εδώ στη Βιομηχανική Περιοχή της Πάτρας, με τον πιο τραγικό τρόπο η απουσία κρατικού ελέγχου που αφήνει ασύδοτες τις επιχειρήσεις να λειτουργούν χωρίς τα αναγκαία μέτρα, χωρίς σχέδιο εκκένωσης και περίπτωση κινδύνου, αλλά και χωρίς απαραίτητες υποδομές όπως για παράδειγμα η ύπαρξη Κέντρου Υγείας για την κάλυψη αναγκών των εργαζομένων που απασχολούνται σε αυτή.
Άμεσα από το Δήμο Πατρέων και τη ΔΕΥΑΠ θα κατατεθεί στο Υπουργείο Εσωτερικών ο πλήρης τεκμηριωμένος και αναλυτικός φάκελος για την αποκατάσταση των ζημιών του Δήμου μας.
Καταθέτουμε τα παρακάτω αιτήματα που θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο να υλοποιηθούν μετά και τις καταστροφικές πυρκαγιές στο Δήμο μας, αλλά και στους όμορους σε εμάς Δήμους. Αφορούν την αποκατάσταση των ζημιών, τα άμεσα αναγκαία μέτρα για το λαό της περιοχής μας από τις συνέπειες των πυρκαγιών, αλλά και τα μέτρα που πρέπει να παρθούν για την πρόληψη νέων καταστροφών.
-Πλήρης και ουσιαστική καταγραφή της καταστροφής των καμένων εκτάσεων, των λαϊκών περιουσιών (κατοικίες, καλλιέργειες, ζώα). Άμεση και ουσιαστική στήριξη και αποκατάσταση των πληγέντων από τις πυρκαγιές, με πλήρεις αποζημιώσεις στο 100% των απωλειών τους, χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Να εξασφαλιστεί η διαμονή σε ξενοδοχεία με κρατικά έξοδα για όσους χρειάζεται και για το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την αποκατάσταση των ζημιών, αλλά και κάλυψη του συνολικού ποσού του ενοικίου για όσους τα σπίτια τους καταστράφηκαν ολοσχερώς.
-Άμεση και χωρίς καθυστερήσεις αποζημίωση κατοίκων, επαγγελματιών, αγροτών και κτηνοτρόφων στο 100% της συνολικής ζημιάς, με καταβολή όλου του ποσού από την πρώτη στιγμή και όχι σε δόσεις. Αποζημίωση όπου του ζωικού και φυτικού κεφαλαίου που καταστράφηκε. Κάλυψη των απωλειών του εισοδήματος τους μέχρι την ανάκτηση της παραγωγικής δραστηριότητας.
-Κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών με ευθύνη του κράτους και απαλλαγή των φορολογικών υποχρεώσεων, πάγωμα της πληρωμής των δανείων για τους πληγέντες.
-Κανείς εργαζόμενος να μην χάσει το μεροκάματό του λόγω παύσης εργασιών ή καταστροφών ή ακόμη και αδυναμίας προσέλευσης στη δουλειά εξαιτίας των άσχημων συνθηκών που επικρατούν, κυρίως στη ΒΙΠΕ Πατρών.
-Να δοθεί επείγουσα χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό προς τους Δήμους της περιοχής που επλήγησαν, για τις ανάγκες αποκατάστασης των ζημιών σε βασικές υποδομές (δρόμους, δίκτυα, έργα αντιστήριξης κλπ), με άμεση στελέχωση με μόνιμο προσωπικό των τεχνικών υπηρεσιών των δήμων, αλλά και των υπηρεσιών που σχετίζονται με την αποκομιδή, την καθαριότητα, το πράσινο, την πολιτική προστασία.
-Να δοθεί έκτακτη χρηματοδότηση για τις αναγκαίες εργασίες και τον εξοπλισμό που καταστράφηκε στο ΧΥΤΑ της Ξερόλακκας.
-Να δοθεί έκτακτη χρηματοδότηση για τις ανάγκες της ΔΕΥΑΠ και του υδροδοτικού δικτύου της πόλης μας.
-Να προχωρήσουν άμεσα και να χρηματοδοτηθούν από το κράτος όλα τα αναγκαία αντιπλημμυρικά έργα στις περιοχές που εκδηλώθηκαν πυρκαγιές -για την αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων, αλλά και σε περιοχές που είναι αναγκαία και αποτελούν διεκδικήσεις χρόνων. Άμεσα με ευθύνη της κυβέρνησης και της Ολυμπίας Οδού να ολοκληρωθούν τα αντιπλημμυρικά έργα εκατέρωθεν του νέου οδικού άξονα Πατρών – Πύργου, καθώς και τα απαραίτητα αντιπλημμυρικά στην Ν.Ε.Ο. Πατρών -Κορίνθου από Ψαθόπυργο έως Ρίο.
-Να πραγματοποιηθούν όλα τα απαραίτητα έργα αντιπυρικής προστασίας στη ΒΙΠΕ Πατρών και το ΒΙΟΠΑ, όπου συγκεντρώνονται μεγάλες επιχειρήσεις και εργοστάσια. Να ενισχυθεί ο πυροσβεστικός σταθμός στη ΒΙΠΕ Πατρών με προσωπικό και τεχνικά μέσα. Να δημιουργηθεί Κέντρο Υγείας μέσα στη Βιομηχανική Περιοχή, που συγκεντρώνονται καθημερινά χιλιάδες εργαζόμενοι.
-Να αποκατασταθεί με ευθύνη του ΔΕΔΔΗΕ το δίκτυο ηλεκτροδότησης στις περιοχές που επλήγησαν από τις πυρκαγιές. Να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες εργασίες συντήρησης και ελέγχου στο δίκτυο ηλεκτροδότησης.
-Να προχωρήσει η δημιουργία δεύτερου Πυροσβεστικού Σταθμού στην Πάτρα, με το απαραίτητο μόνιμο προσωπικό και όλο τον απαραίτητο και σύγχρονο εξοπλισμό.
-Να πραγματοποιηθεί με κρατική ευθύνη ολοκληρωμένος έλεγχος πυρασφάλειας σε όλες τις κρίσιμες υποδομές της περιοχής μας, όπως σχολεία, δημόσια κτήρια, νοσοκομεία, πανεπιστήμια, αρχαιολογικούς χώρους, ιερές μονές, άλση και περιαστικά δάση. Με δεδομένο ότι οι πυρκαγιές εντός του αστικού ιστού καθώς και σε δημόσιες δομές αυξάνονται.
-Άμεση αποκατάσταση των εκτεταμένων ζημιών που προκλήθηκαν στο νοσοκομείο «Άγιος Ανδρέας» από τη φωτιά που ξέσπασε πριν λίγες μέρες και έχει θέσει εκτός λειτουργίας ένα μεγάλο τμήμα του.
-Κήρυξη όλων των καμένων δασών και δασικών εκτάσεων ως αναδασωτέων, ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό καθεστώς χωρίς καμία εξαίρεση. Καμία αλλαγή στον χαρακτήρα και τη χρήση γης. Να θεωρηθεί παράνομη η οικοπεδοποίηση των καμένων δασών και δασικών εκτάσεων. Μέτρα προστασίας από καταπατήσεις, εκχερσώσεις και άλλες προσπάθειες αλλαγής του χαρακτήρα των καμένων δασικών εκτάσεων.
-Απαγόρευση της εγκατάστασης ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών σε καμένα δάση και δασικές εκτάσεις. Κατάργηση των αδειών εγκατάστασης ακόμη και όσων έχουν εγκριθεί σε καμένα δάση και δασικές εκτάσεις.
- Να χρηματοδοτηθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό και να ενισχυθούν μαζικά με μόνιμο προσωπικό η Πυροσβεστική, η Δασική Υπηρεσία και όλες οι κρατικές δομές πρόληψης, διαχείρισης και Πολιτικής Προστασίας, Υγείας και εκτίμησης και πρόγνωσης των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών.
-Μονιμοποίηση όλων των πενταετών, επταετών και εποχικών πυροσβεστών. Να καταργηθεί με νόμο η εποχικότητα, ώστε από εδώ και πέρα να γίνονται προσλήψεις μόνο σε μόνιμες θέσεις με πλήρη επιχειρησιακή αξιοποίηση και πλήρη εργασιακά δικαιώματα. Με ένα σύγχρονο μισθολόγιο, που θα λαμβάνει υπόψη και το σημερινό κόστος ζωής.
- Να εξασφαλιστεί όλος ο αναγκαίος και σύγχρονος εξοπλισμός, πυροσβεστικά και άλλα οχήματα κλπ. στην κατεύθυνση ενιαίου αντιπυρικού σχεδιασμού με κύριο βάρος στην πρόληψη, την ειδική διαχείριση της δασικής βλάστησης και τη διαφορετική οργάνωση των επίγειων δυνάμενων.
- Άμεση εκπαίδευση του πληθυσμού (σχετικά με μέτρα πρόληψης, διαδικασίες εκκένωσης χώρων εργασίας και κατοικίας κλπ.) και μέτρα προστασίας των εργαζομένων και του πληθυσμού χωρίς καμιά οικονομική επιβάρυνση κατά τη διάρκεια πυρκαγιών και άλλων φυσικών ή τεχνολογικών καταστροφών (μεταφορά και διαμονή σε ασφαλείς χώρους, νοσοκομειακή περίθαλψη κ.ά.). Άμεση αποκατάσταση των προβλημάτων σε δίκτυα και υποδομές με ευθύνη του κράτους.
- Κατάργηση του κανονισμού Πυροπροστασίας [(ΚΥΑ 55904/19-5-2023 περί της πυροπροστασίας των ακινήτων (ΦΕΚ 3475/Β/2023)], που εδράζεται στην ατομική ευθύνη των κατοίκων και φορτώνει τις λαϊκές οικογένειες με τεράστια βάρη για τους καθαρισμούς, τις οικοδομικές μετατροπές σε περιφράξεις και σπίτια.
-Να παρθούν όλα τα αναγκαία μέτρα διαβίωσης, αλλά και πυροπροστασίας, σε όλους τους καταυλισμούς Ρομά, αλλά και εργατών γης της περιοχής μας και στους οποίους έχουμε συχνά περιστατικά πυρκαγιών, αλλά και απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης».
