Τα τελευταία χρόνια ο τομέας της υγείας γνωρίζει θεαματική πρόοδο σε ό,τι αφορά στη χρήση νέων τεχνολογιών και τεχνικών στις θεραπευτικές/διαγνωστικές παρεμβάσεις. Ειδικότερα η εφαρμογή σε επεμβατικές μεθόδους (ρομποτική, επεμβατική ακτινολογία) έχει καταστήσει ρεαλιστική την αντιμετώπιση δυσίατων παθήσεων με τις λιγότερες δυνατές επιπλοκές καθιστώντας τις νέες τεχνολογίες ένα πολύτιμο όπλο στα χέρια των ιατρών. Ωστόσο, εδώ βλέπουμε ένα παράδοξο, ότι ενώ τα επιτεύγματα αυτά της έρευνας θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται απλόχερα για τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, στην πραγματικότητα αποτελούν ένα μακρινό όνειρο για την πλειοψηφία των ασθενών και παρέχονται κύρια από μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο, με το αζημίωτο βέβαια.
Αντίθετα, η πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς είναι πολύμηνες αναμονές για μια διαγνωστική εξέταση, αναμονές ετών για ένα χειρουργείο και εικόνες αναξιοπρέπειας στα τμήματα επειγόντων περιστατικών όπου και στοιβάζονται μετά από κάθε εφημερία. Ταυτόχρονα, το ΕΣΥ βάλλεται από την υποστελέχωση μιας και οι νέοι συνάδελφοι βρίσκονται αντιμέτωποι με την υπερεργασία και τους μειωμένους μισθούς από το 2012 κατά 50%,με τις παραιτήσεις να διαδέχονται η μία την άλλη.
Όλα τα παραπάνω έχουν αιτία τη σταδιακή εμπορευματοποίηση του συστήματος υγείας από τις τελευταίες κυβερνήσεις με στόχο την αποδέσμευση του κρατικού προϋπολογισμού από τη χρηματοδότησή του και τη μετακύλιση του κόστους στις πλάτες των ασθενών, μετατρέποντας τα νοσοκομεία σε αυτοχρηματοδοτούμενες μονάδες. Τελευταία πράξη αποτέλεσε και η λειτουργία των απογευματινών επί πληρωμή χειρουργείων τη στιγμή που το 30% των χειρουργικών αιθουσών παραμένουν κλειστές λόγω έλλειψης προσωπικού .Η παραπάνω διαπίστωση αποτυπώνεται και από τα πιο πρόσφατα στοιχεία που υπάρχουν (2021 - ΕΛΣΤΑΤ) για την κατανομή της δαπάνης. Η συνολική χρηματοδότηση για δαπάνες Υγείας ήταν 16,665 δισ. ευρώ.
Από το σύνολο της δαπάνης στην Υγεία φαίνεται ότι το κράτος συμμετέχει με 30,4% ενώ οι ιδιωτικές δαπάνες είναι 69,6% [άμεσες 37,8% και έμμεσες (ΟΚΑ) 31,8%],αυξημένες κατά 1,6 δισ. Ταυτόχρονα, από αυτή την ανεπάρκεια του δημόσιου συστήματος υγείας κερδισμένοι βγαίνουν οι επιχειρηματικοί όμιλοι της υγείας που ο κύκλος εργασιών τους αγγίζει τα 2 δισ. ευρώ με ετήσιο ρυθμό αύξησης 3,8%.
Επιπλέον, στα πλαίσια της ψηφιοποίησης και της επακριβούς κοστολόγησης των ιατρικών πράξεων προωθείται η γενικευμένη εφαρμογή των DRG’s( Diagnosis Related Groups).
Τα τελευταία είναι συστήματα κατάταξης ασθενών σε κατηγορίες βάσει της διάγνωσης - αιτίας εισαγωγής, των ιατρικών πράξεων που έλαβαν χώρα κατά τη νοσηλεία και έχουν σα στόχο ενιαίους κανόνες κοστολόγησης ιατρικών πράξεων μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα με σκοπό την περιστολή της κρατικής δαπάνης, κάτι που αποτελεί διακηρυγμένο στόχο της κυβέρνησης ώστε να περάσει η δαπάνη κατά 80% στον ΕΟΠΥΥ1.
Η διεθνής πείρα βέβαια από την εφαρμογή τους αναδεικνύει το στόχο από τη μεριά της κυβέρνησης της μείωσης της κρατικής δαπάνης για νοσοκομειακή περίθαλψη με κόστος την επιδείνωση των όρων παροχής υγειονομικών υπηρεσιών2.
Ακόμα χειρότερη είναι και η κατάσταση στην ψυχική υγεία με φανερές ανεπάρκειες τόσο στην πρωτοβάθμια περίθαλψη όσο και στη νοσοκομειακή με πρόσχημα την αποασυλοποίηση.
Η διαμορφωμένη αυτή κατάσταση στην υγεία συνοψίζεται και στα λόγια του προηγούμενου υπουργού υγείας: «Δύο προτεραιότητες που πρέπει να τρέχουν παράλληλα: Η Υγεία ως κοινωνικό αγαθό, προσβάσιμο από όλους και από την άλλη πλευρά η Υγεία ως επιχειρηματικότητα».
Η πολύχρονη πείρα που αποκτήθηκε τα τελευταία χρόνια και την περίοδο της πανδημίας αποδεικνύει ότι είναι δύο έννοιες ασυμβίβαστες. Η μόνη ρεαλιστική και αναγκαία λύση ώστε να αντιστοιχηθεί η τεχνολογική και επιστημονική πρόοδος προς όφελος της κοινωνίας για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και του βιοτικού επιπέδου είναι η ενίσχυση του συστήματος υγείας ώστε να είναι αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν με γενναία χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό και κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δράσης. Μόνο με αυτές τις προϋποθέσεις μπορεί η Υγεία να αποτελέσει ένα κατοχυρωμένο και διασφαλισμένο καθολικό και δωρεάν λαϊκό δικαίωμα.
1.1ο Συνέδριο του Κέντρου Τεκμηρίωσης Κοστολόγησης Νοσοκομειακών Υπηρεσιών (ΚΕΤΕΚΝΥ) με θέμα: «DRG: Σχεδιάζοντας το μέλλον των ελληνικών νοσοκομείων».
2.Zou, K., Li, HY., Zhou, D. et al. The effects of diagnosis-related groups payment on hospital healthcare in China: a systematic review. BMC Health Serv Res 20, 112 (2020). https://doi.org/10.1186/s12913-020-4957-5